İnsanın Ataları
Önceleri, evrim biyologları arasında, belli bir dönemde dünya üzerinde tek bir hominid türünün yaşadığı fikri daha yaygındı. Gezegenimizde, kültürel yaşama sahip birden fazla türün bir arada yasamasına imkan verecek miktarda ekolojik alanın bulunmadığı fikrindeydiler. Fakat günümüzde, insan türünün de geçmişinde, diğer çoğu canlı türü gibi aynı anda yeryüzünde yaşamış çok sayıda türün oluşturduğu bir çeşitliliğin bulunduğu fikri daha yaygındır. Nitekim, bunu destekleyecek çok sayıda fosil bulgusu da ele geçmiştir.
İki ayak üstünde yürüyen ilk hominid “australopith” türlerinden beri, gezegenimiz hominid çesitliliğini gösteren delillerle doludur. En eski potansiyel hominid türü Ardipithecus ramidus’tur. (4.4 milyon yıllık). Biraz daha genç ve daha iyi bilinen bir tür ise Australopithcus anamensis’dir. (4.2 milyon yillik). Ardipithecus, dik yürüdüğüne dair elde dolaylı delil bulunan bir tür olmasına ragmen, pek çok açıdan hominid’den çok maymunlara benzer. A. anamensis ise A. afarensis türüne (ünlü “Lucy” fosilinin dahil olduğu 3.8-2.8 milyon yıllık iki ayak üzerinde yürüyen bir tür) çok benzer bir türdür. Ayrıca, yakın zaman önce Çad’da bulunan 3.0-3.5 milyon yıllık A. bahrelghazali “Lucy”nin benzeri birbaşka türdür.
Güney Afrika’da yakın zamanda birbaşka iki ayak üstünde yürüyen hominid fosili bulunmuştur. Henüz isimlendirilmemis bu fosilin yaşı 3.3 milyon yıl olarak belirlenmiştir. Aynı bölgede, 3 milyon yıl öncesinden itibaren A. africanus fosilleri görülmeye başlar. Yakın zaman önce isimlendirilmiş 2.5 milyon yıllık A. garhi türünün, A. afarensis ile daha genç austrolopith ve Homo türleri arasında yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Aşağı yukarı aynı döneme ait birbaşka tür ise Paranthropus aethiopicus’tur. En ünlü örneği 2.5 milyon yıllık ünlü “siyah kafatası” fosilidir. 2 ile 1.4 milyon yıl öncesine ait birbaşka paranthropus türü ise P. boisei’dir. Güney Afrika’da, 1.6 milyon yıl öncesinde ise birbirine yakın iki paranthropus türü yaşamıştır. P. robustus ve P. crassidens.
Belli bir türün ortalama ömrü birkaç bin yil kadar kısa bir süre bile olsa, Afrika kıtası, en azından periyodik olarak, aynı dönemde yaşamış çok sayıda hominid türünün ev sahipliğini yapmıştır.
Homo türlerinin ortaya çıkışı, bu kuralda herhangi bir değişikliğe yol açmadı. Doğu ve güney Afrika’da bulunan 1.8 ile 2.5 milyon yıl öncesine ait fosillerin çoğu Homo habilis ve Homo rudolfensis türlerine dahil edilmesine rağmen, o dönemde bölgede bulunan tür çeşitliliğinin çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. 1.8 ve 1.9 milyon yıl önce ise bu iki türe P. boisei ve H. ergaster (vücut biçimi modern şekli andıran ilk hominid türü) de katıldı. H. ergaster veya onun çok yakın akrabası olan birbaşka tür, sonraki dönemde ortaya çıkacak olan daha fazla çeşitliliğin başlangıç türü olmuştur. Java ve Çin’de bulunan 1 milyon yıl öncesine ait Homo Erectus fosilinin yaşadığı dönemde de aynı yörelerde daha başka hominid türlerinin yaşamış olması olasıdır. Avrupa kıtasında bulunan en eski hominid fosili ise 800 bin yıllık H. antecessor’dur. 600 bin yıl öncesinde ise, Afrika’da H. heidelbergensis’e ait kalıntılar görülmeye başlar. Bu türe ait, 500 bin ve 200 bin yıl yaşlarında fosiller aynı zamanda Avrupa ve Çin’de de bulunmuştur. Bu tür hakkında biraz daha bilgi edinildiğinde, bu grup fosillerin aslında birden fazla birbirine yakın türü temsil ettiğinin görüleceği düşünülmektedir. Bu tür veya yakın bir akrabası, Avrupa ve Bati Asya’da yaşamış H. neanderthalensis türünün (200 bin ile 30 bin yıl öncesi) kökenini oluşturmaktadır. Afrika’da bulunan fosil kayıtları, bu dönemdeki bağımsız hominid türleşmelerine de işaret ediyordu ki, bunların en önemlisi ise modern insan H. Sapiens’tir.
Bu türlerin özellikle son milyon yıla ait olanlarının tümü istisnasız iki ayak üstünde yürüyen ve hemen hemen tümü basit aletler kullanan türlerdir. (Fosil kayıtlarının bulunduğu bölgedeki taştan alet kalıntıları ve diğer başka bulgular, bu türlerin bilinçli bir şekilde basit aletler kullandığına işaret etmektedir).
Kısacası insanın ataları ve diğer insanımsı primat türleri milyonlarca yıldır başka türlere dönüşerek, yok olarak, çeşitliliğe uğrayarak ve türleşerek diğer canlı türleri gibi evrim geçirmektedirler. Tüm bu serüvenin sonunda, son 30 bin yıldır, iki ayak üzerinde yürüyen ve alet kullanan sadece tek bir primat türü hayatta kalmayı başarmıştır, ki bu da modern insan H. sapiens’tir.
Fosilleri bulunmuş bazı hominid türlerinin adları ve yaklaşık ne kadar zaman önce yaşadıkları:
– Homo sapiens (500 bin yıl – günümüz)
– Homo neanderthalensis (150 bin – 30 bin yıl)
– Homo heidelbergensis (600 bin – 200 bin yıl)
– Homo antecessor (800 bin yıl)
– Homo erectus (1.6 milyon – 250 bin yıl)
– Homo habilis (2.1 – 1.5 milyon yıl)
– Homo ergaster (1.9 – 1.8 milyon yıl)
– Homo rudolfensis (2.5 – 1.8 milyon yıl)
– Australopithecus boisei (2.0 -1.5 milyon yıl)
– Australopithecus robustus (2.0 – 1.5 milyon yıl)
– Australopithecus africanus (2.8 – 1.9 milyon yıl)
– Australopithecus aethiopicus (2.5 milyon yıl)
– Australopithecus garhi (2.5 milyon yıl)
– Australopithecus afarensis (3.8 – 2.8 milyon yıl)
– Australopithecus bahrelghazali (3.5 – 3.0 milyon yıl)
– Australopithecus anamensis (4.2 milyon yıl)
– Ardipithecus ramidus (4.4 milyon yıl)
Bir Cevap Yazın