Radikal gazetesi röportajı
Ateist olmaya ne zaman ve nasıl karar verdiniz. Bunu çevrenizle paylaştığınızda neler yaşadınız?
Bu bir karar meselesi değil. Noel babaya inanan bir çocuğun, Noel baba diye birşey olmadığını anladığı zaman yaşadığına benzer bir durum. Yani bir zorunluluk. O çocuğun artık Noel babaya inanmaması bir seçim değildir. Bir karar vererek geri dönülecek bir konu da değildir. İnsanlar “Ben bari ateist olayım” diye karar vererek ateist olmaz. İnançlarını kaybederler, yanlışlığını görürler, öğrendikleri bilgiler onlara bu durumun adının ateizm olduğunu söyler, onlar da bu etiketi kabul etmeye psikolojik olarak hazırlarsa kendilerini ateist olarak ifade etmeye başlarlar.
İslamcılar Demokrasi Getirebilir Mi?
Türkiye’de tarihte görülmemiş şeyler oluyor.
Bir bakış açısına göre laikliğin son kalesi düşüyor ve Türkiye İran’daki gibi bir islam devrimine doğru gidiyor.
Diğer bir bakış açısına göre ise Türkiye geçmişten gelen tüm antidemokratik unsurlarını temizliyor ve gerçek demokrasiye doğru yol alıyor.
İkinci bakış açısına güvenebilsem, ülkede demokrasinin ilerlemesi anlamına geleceğinden canı gönülden desteklerim.
Ateizme İnternet Sansürü
İnternet pek çok alanda devrim yarattı. Bunlardan bir tanesi internette din ve inanç konularının çeşitli sanal ortamlarda özgürce tartışılmasıdır. İnternette mevcut çok sayıda mesaj panosu ve forum, normal olarak gunlük hayatta rahatça gündeme getirilip tartışılamayacak pek çok hassas konunun internet ortamında rahatça tartışılabilmesine ve insanların farklı görüşlerden kişilerle rahatça buluşup iletişime geçebilmesine imkan sağlamıştır.
Türkiye’de Ateizm
İnternetten önce Türkiye’deki ateist fikirler belli başlı birkaç isim dışında (Turan Dursun ve İlhan Arsel) neredeyse mevcut değildi. Bu kişiler de açıkça islami kaynaklara dayalı yazdıkları için ve felsefi bir anlamda ateist fikirlerin dile getirilmesinden ziyade, islam dininin insan yapısı olduğu noktasına vurgu yaptıkları için fikirleri bu kadar duyulmuş ve dikkat çekmişti.
Ateizm ve Örgütlenme
Ateizm’in örgütsüzlüğü Türkiye’de bir eksikliktir. Ateistforum’da ateist dernek kurulması, ya da dergi çıkarılması, vs. gibi fikirler sıkça tartışılmakta fakat güvenlik gerekçesiyle bu işe en azından bu aşamada kalkışılamayacağı fikri geniş şekilde kabul görmektedir. Yapılabilecek şeyler arasında internetteki sanal bir oluşumun hayata geçirilmesi sayılmıştı. Ki aslında Ateizm ve Din sitesi ve Ateistforum, Türkçe konuşan kesim için, internette bu işlevi üstlenmiş belli başlı en büyük oluşumdur.
Ateizmi Anlatmak
Ateist olarak yaşamak zordur. Bunu kendisi ateist olmayan bilemez.
İnsanlarla tanışırsınız, havadan sudan sohbet edersiniz. Karşınızdaki kişi tanımadığınız birinden bahsetmektedir, der ki bu falanca kişi kötü ahlaklı biri. Karışına söyle davrandı, bilmem kime böyle yaptı. Hatta onun Allah’a bile inandığını zannetmiyorum der.
Allah’a inanmamanın bu kadar garipsenecek bir durum olduğunu düşünen, ateistleri birer ocu, cin, şeytan, hatta hapishanelerdeki seri katillerden bile daha kötü ve korkulacak kişiler olarak gören böyle bir kişiye nasıl tepki gösterirsiniz? Neyi ne kadar anlatırsınız?
İman Konusunda Fikir Değiştirmek
Ateistforum’da sıkça rastladığım bir eğilimden bahsetmek istiyorum.
Pek çok katılımcıdan arada bir duyuyoruz, “Ben agnostiktim ama deist oluyorum galiba”, ya da “Bir süredir ateistim ama içime kurt düştü, Tanrı var mı acaba?”, vs gibi ifadeler.
Elbette insanlar fikirlerini değiştirebilir, yeni ortaya çıkan gelişmelere göre veya yeni öğrendiği bilgilere göre bazı konulardaki pozisyonunu değiştirebilir. Bunda garip bir taraf yok.
Din Neden Yok Olmadı?
19. yüzyılın sonlarına doğru bilimsel ve entellektüel alanda öyle bir noktaya gelindi ki artık bilimin, rasyonel düşüncenin, laik dünya görüşünün ve naturalizmin kazandığına kesin gözüyle bakılmaya başlandı. Dinler zaman içinde zayıflayarak yok olup gidecekler diye düşünüldü.
Fakat yüz yıl kadar sonra şu anda bakıyoruz ki hiç de öyle olmadı. Dinler zayıflamayı bırakın, daha da güçlendiler.
Muhafazakarlar Halka Neden Daha Kolay Ulaşır?
Bu konu eskiden beri hep kafamı kurcalamıştır. Yaşadığım ülke olan ABD’de cumhuriyetçi partiyi destekleyen ve muhafazakar olduğu bilinen Fox haber kanalı tüm kanallar arasında izlenme açısından 5. sırada. Bunun yanında daha tarafsız kabul edilebilecek CNN sanırım 25. falan. Daha liberal kabul edilebilecek MSNBC ise 50’lerde.
Türkiye’de de eskiden beri hep benzer durum dikkatimi çekmiştir. Laik kesim ve sol partiler halka ulaşmada zorluk çeker. Söyledikleri dinlenmez, dinlense de anlaşılmaz. Zaten insanlar dinlemeye bile önyargılı başlar. Bir lafı aydın, hafif solcu veya din karşıtı veya laik biri söylese daha lafın tamamını duymadan kafalarda bir direnç oluşmuştur. Ancak söylenen gerçekten çok doğru ve karşı çıkması çok zor birşeyse ister istemez kabullenilir, aksi takdirde söylenenin altında bir yanlışlık veya geçersiz bir nokta aranır.(Ortalama vatandaş açısından konuşuyorum).
Dini İnanç
Dini inanç ile toplum psikolojisinin daha başka yönleri arasında benzerlikler bulunmakta, ki bu bence şaşırtıcı değil.
Geçenlerde bir belgeselde ilginç bir deney izledim. Bir grup üniversite öğrencisini bir odaya toplayıp, 20 dolarlık bir banknotu açık arttırmaya çıkardılar. 1 dolardan başlattılar açık arttırmayı, ve 20 dolarlık banknotu en fazla parayı verene satacaklarını ilan ettiler. Fakat bir ufak kural koydular. İkinci büyük meblağı teklif eden kişi, yani açık arttırmayı kaybeden kişi teklif ettiği miktarı ödeyecek fakat karşılığında birşey almayacak. Sadece kazanan kişi, yani en yüksek miktarı teklif eden kişi, teklif ettiği parayı verip, 20 dolarlık banknotun sahibi olacak.